İsmet Ramazan Selçuk’un “Adanalı Hadro’nun Altınları” adlı romanını doğduğum, uzun yıllar yaşadığım Ceyhan-Adana’nın toplumsal-kültürel tarihi anlatısı olarak okudum. Adana ve Ceyhan’da geçen bir roman. İki roman karakteri var; biri romanın yazarı gazeteci İsmet, diğeri iki bin yıl öncesi Taşköprü’yü yaptıran Hadrianus ya da kısaca Hadro. Romanın başka karakteri yok. Aslında var; insanları, mahalleleri, sokakları, tarihi ve kültürel zenginlikleri, Adanaca dili, yemekleri -içecekleri ile Adana ve Ceyhan. *** Kitabın yazarı ile tanışmadım. Aynı yaştayız. Ceyhan’da doğmuşuz. Farklı mahallelerde. Aynı okullara gitmemişiz. Ben Caynaklıyım. O Ceyhan’ın öte taraflarından. Yollarımız birkaç kez yakından-uzaktan kesişmiş. İlki, Ceyhan Lisesi öğrenciliğimiz. 1970’li yıllarda. Benim iki ay okuyup parasız yatılı öğrencilik için ayrıldığım Ceyhan Lisesi’nden İsmet Selçuk mezun olmuş. . *** İkincisi, Çorum Öğretmen Lisesi’ni bitirince, Ceyhan’da önce bir lokantada komi, sonra da Ceyhangücü Spor kulübünün akşamları kumar oynatılan lokalinde ayakçı olarak çalışıyorum. Çalıştığım kulübün olduğu sokakta, Ceyhangücü kulüp lokalinin yan binasında İsmet Selçuk’un ailesinin işlettiği bir matbaa ve günlük tek sayfalık İleri Gazetesi vardı. Gazeteyi ağabeyi çıkarıyordu. Demokrat bir gazete. Ağabeyini tanıyorum ama İsmet’le tanışmıyoruz. Ailenin mesleğini seçmiş, yazar. 1981’de Hürriyet Haber Ajansı Ceyhan muhabiri olarak mesleğe başlamış. Köşe yazarlığı, haber ve yazıişleri müdürlüğü yapıp mesleğe bir ömür vermiş. ‘Adanalı Hadro’nun Altınları’ ilk romanı. *** 1985 yılında, üniversiteyi bitirip Adana’da çalışmaya başlayınca, Orhan Kemal’in romanlarında anlattığı yerleri; Nadir’in Kahvesi’ni, Orosdibak Meydanı’nı, Taşçıkan’ı, Büyük Saat’i, Ötegeçe’yi, Dilberler Sekisi’ni, Giritlinin Meyhanesi’ni, İşçi Mahallesi’ni, Kuruköprü’yü, Kalekapısı’nı, Nuri Has’ı, Topal Eskici’nin yürüdüğü sokakları, Çırçır fabrikalarını, Siptilli’yi, Melekgirmez’i, Taşköprü’yü, Portakal Bahçesi’ni, Bekçi Murtaza’nın görev yaptığı sokakları, fabrikayı, kebapçıları, aşlamacıları, şalgam satıcılarını, bicibicicileri başka bir gözle görmeye başlamıştım. İsmet R. Selçuk’un romanında benim maliyeci olarak öğrendiğim tüm bu mekanların fazlası var. Romanda, Eski Adana’nın tüm mahalle ve sokaklarından izleri okuyacaksınız. *** İsmet R. Selçuk alaycı bir dil ve anlatımla; kitabın sonuna eklenen dört sayfalık Adanaca dilini(ağzını) doğru ve yerinde kullanarak anlatmış, hikâyeyi. Tümünü çocukluktan itibaren bildiğim, zaman zaman kullandığım sözcükler: Acıcık, anarya, bakale, barnak, balcan, banadura, bocit, bici bici, cıncık, cımcılık, çimmek, daraba, darı, debildek, denişik, dezze, dinelmek, eşkere, essah, fıcıtmak, gadasını almak, gıllik, gelebicin, gulle, haral, helke, hoşşik, icar, irişkin, kasnaklı, küncü, leymun, mahana, malamat, mısmıl, ondan kelli, ötegeçe, pampık, pantol, peşkir, polim yapmak, Siptilli, sokum, soyka, şaplak, teker, tike, tummak, yuka, zabanan, zahar, zibil, zort çekmek, zorsunmak ve zumzuk gibi saymadığım iki yüzü aşkın yerel sözcükle yazılmış bir roman. *** Romanın yazar dışındaki ikinci karakteri Adanalı Hadro, Seyhan nehrinin iki yakasını birbirine bağlayan Dünyanın kullanılan en eski köprüsü Roma dönemi eseri Taşköprüyü yaptıran İmparator Hadrianus’un kısaltması. Taşköprü aslen 21 gözlü. Adana’nın ortasından geçen Seyhan nehrinin yatağını daraltılması için yapılan çalışmalar sırasında, 7 gözü Kalekapısı tarafından toprak altında bırakılmış. 310 metre uzunluğundaki köprü günümüzde araç trafiğine kapatılmış yalnız yayaların kullanımına açık. Köprünün ayakları altında Roma döneminden kalma altınların bulunduğu yüzlerce yıllık bir rivayet. İsmet R. Selçuk romanını bu rivayet üzerine kurgulamış. *** Taşköprü ayağında, içinde gümüş ve altın sikkelerin olduğu bir sandığı gömdüğünü söyleyen Hadro’yla Adana-Ceyhan-Çukurovayı mahallerini, mekanları, tarihi yerleri anlatarak bir yolculuk yaptırıyor yazar. Her gün tıka basa yenilen değişik(denişik) yiyeceklerin anlatımı insana Adana’ya yemek için gitme isteği uyandırıyor. Adana’ya has sokak lezzetleri başta kebap ve tatlısıyla Adana sofrası önümüze seriliyor. Şırdan, mumbar, karın, part, kırkkat, ciğer, Adana kebap, kıyma, yağlıyavan, çörek, bicibici, şalgam, karsambaç, aşlama, tablada sokum, halka tatlı, ekmek arası kaynamış yumurta, ekmek arası irişkin, şeker sucuğu…Sabah kahvaltısında rakılı ciğer kebabı… *** İsmet R. Selçuk romanında Adana ve Ceyhan’ın iz bırakan insanlarını, sanatçıları, yazarları, kabadıyaları, delileri, Tvist Mustafa’yı, ispirto içenleri, pavyon kapatanları, eskinin ünlü futbolcularını, gazetecileri anlatarak zenginleştirmiş anlatısını. Mavrası bol bir gülmece romanı. Adana’yı, Adanacayı, Ceyhan’ı tanımak için okunacak bir kitap: Adanalı Hadro’nun Altınları.. Gazeteci, yazar, eleştirmen Türkiye Yazarlar Sendikası Genel Sekreteri Tahir Şilkan