Zeka geriliğinin bir türüdür. Budala, aptal ve ahmak sözcükleri halk arasındaki kullanımıdır. Argo bir kullanıma da sahiptir; embesil… İnsanlara karşı kullanılmasını uygun bulmadığım gibi gerçek anlamda zeka geriliği olan birinin yüzüne karşı bile söylenmeyecek ağır sözlerden biridir.
***
Gazeteciler, kamu görevi gereği sorgulayan, araştıran, gerektiğinde haber kaynağıyla teyitten sonra halkın haber alma hakkını kullanmasına yardımcı olan kişilerin oluşturduğu bir meslek grubudur. Bugünkü yazıda ‘embesil’i işlememizin nedeni Çukurova Gazeteciler Cemiyeti’ni ziyaret eden CHP Adana Milletvekili Ümit Özgümüş’ün açıklamalarından kaynaklanmaktadır. ÇGC’deki ziyarette Özgümüş’e siyasi partilerdeki kadın kotası ve kadınlara bakış açısıyla ilgili sorulan bir soru tam anlamıyla olay oldu.
***
Kota ve genel siyasetteki kadınların yeri ve önemine vurgu yapılması istenen (Adana’nın saygın televizyoncu ve radyo programcısı bir kadın meslektaşımız sordu) soru karşısında sayın milletvekilinin söylediği sözler şöyleydi:
“Kadın kotasına karşıyım. Türkiye’de her işyerinde bir engelli çalıştırılması zorunlu olmalıdır ancak kadının bir engeli yoksa sırf kadın kotası var diye görev verilmesi yanlıştır. Kadınlar da kadın kotasının yanlış olduğunu düşünmeli ve karşı çıkmalıdır. Kadınlar mücadele etmeli, örgütlenmelidir. Bilgi ve birikimiyle öne çıkmalıdır. Siyasi partiler erkek egemen diye kadın kotasına uygun olması için embesil bir kadın da bir yerlere getirilmemelidir.”
***
Bu sözlerin ardından sıranın bana geldiğini, sadece ve sadece öğrenme hissiyle aynen şu soruyu sordum sayın Özgümüş’e:
“Sayın Özgümüş, bence, siz Türkiye şartlarını göz önüne almadan açıklama yapıyorsunuz. Türkiye’de mücadele ederek, örgütlenerek ya da yazılı kurallarla kadınların etkin yerlere gelemediği görülüyor. Ben de soruyu şöyle değiştiriyorum. Partiniz içerisinde saydığınız bilgi birikimine sahip kadın aday adayları var mı?”
Özgümüş’ün verdiği yanıta bakalım:
“Az önce de söyledim. Her meslek grubunda embesil vardır. Dökümcülerde de, gazetecilerde de politikada bu böyledir. Bilgili, birikimli, kültürlü kadınlar ister parti içi ister parti dışından olsun mücadele etmeli, örgütlenmeli. Kendine güvenerek aday olmalıdır. Bu sözlerimden sakın CHP içerisinde embesil kadın vardır anlamı da çıkarmayın.”
***
Sorulan sorular ve verilen cevaplar ana hatlarıyla böyleydi. Özgümüş’ün son açıklamalarının sorduğum sorunun karşılığı olmadığını düşünerek sorulara kendi penceresinden yanıt verdiği eleştirisini de yönelttim.
Toplantıda asıl Aytaç Durak ve Zihni Aldırmaz’a yönelik açıklamalar öne çıkmıştı. Bu yönde yapılan haberler de gazetelerde geniş yer buldu. Ancak kadınlarla ilgili bölüm “CHP içerisinde embesil kadın var anlamı çıkarmayın. Böyle yazmayın” cümlesi nedeniyle sütunlarımıza taşımayı uygun bulmadığımız bir konuydu. Gazeteci haber kaynağının açıklamalarını hakarete gerek duymadan kendince yorumlayabilir. Bu yorumunu kamuoyunun huzuruna da sunabilir. Ancak haber kaynağı yaptığı açıklamalarda üzerine basarak, “Şu anlamı çıkarmayın, böyle yazmayın” diyorsa gazeteci bu durumu dikkate almak zorundadır.
***
Başta da söylediğimiz gibi; gazeteci sorgular. Bir yanı muhaliftir gazetecinin… Aklına takılan soruları yöneltmesi gerektiği gibi tatmin olmadığı cevaplarda soru sorma yeteneğini de kullanmalıdır. Yoksa ‘başıma bela olur’ mantığıyla ilerlerse gazeteci olmasına olanak yoktur. Bu arada sırf soru sormuş olmak için de soru sormamalıdır.
“Madem öyle, sordunuz soruyu, bu yazıya ne gerek vardı?” dediğinizi duyar gibi oluyorum. Sevdiğim birkaç arkadaşım ‘Soruyu sen sormuşsun, tam olarak ne dedi?’ şeklinde arayışlarda bulunduğu için böyle bir yazı yazmayı uygun buldum. Özgümüş’ün tam olarak ne dediğinin gerekirse yeniden kendisine sorulması gerektiğini de vurguladım.
Sorduğum sorunun nerelere varacağını düşünmedim, bundan sonra da düşünmem…
Ümit Özgümüş ve embesil olayı aynen böyledir.