Geçen hafta Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü’nün davetiyle Ankara’da bir dizi temaslarda bulunduk. Adana, Hatay, Mersin ve Osmaniye illerinden 21 medya mensubunun katılımıyla Ankara’da düzenlenen buluşmada ağırlıklı olarak ülkemizdeki Suriyeliler konuşuldu. ‘Suriye ve İnsani Diploması’ temalı ziyaretlerde çarpıcı bilgilere ulaşma imkanı bulduk. Mesela geçici koruma kapsamında en fazla Suriyelinin Şanlıurfa’da yaşadığını öğrendik. 324 bin 568 kişinin kaldığı Şanlıurfa’yı sırasıyla Hatay (308 bin 739), İstanbul (266 bin 124), Gaziantep (227 bin 408), Kilis (109 bin 976), Adana (108 bin 369), Mersin (103 bin 91), Mardin ve Kahramanmaraş (76 bin 410), İzmir (67 bin 973) takip ediyor.
***
Türkiye, Suriye krizinin başladığı 2011 yılından bu yana insani yardım faaliyeti yürütüyor. Ülkemizdeki Suriyeliler’in sayısı 1 milyon 800 bini bulmuş. Suriyeliler, yoğun olarak Şanlıurfa, Hatay, Gaziantep ve Kilis bölgesinde yaşıyor. Raporlarda ilginç istatistikler de yer alıyor. Örneğin Kilis’teki Suriyeli misafir sayısının Türk vatandaşlarından fazla olduğu belirtiliyor. Türkiye’nin 10 ilinde toplamda 25 konteynerkent ve çadırkent kurulmuş. Geçici barınma merkezlerinde 260 bin Suriyeli yaşıyor ve buralarda gönüllü olarak kalıyorlar. Çadırkenti istemeyenler iller, ilçeler ve mahallelerde kendilerine ev, iş bulabiliyor. Suriyelilerin kayıtları bulunmakla birlikte çalıştıkları işyerlerinde ya da kendi açtıkları işletmelerde sigorta veya vergi işlemine tabi tutulmuyor. Halihazırda Türkiye, 304 milyon doları Birleşmiş Milletler kuruluşlarından, 1.5 milyon doları ise AB ülkelerinden olmak üzere toplamda Suriyelilere yönelik 5.6 milyar dolarlık yardımda bulunmuş. Bu rakamdan hariç yardımseverler de farklı destekte bulunmuş.
***
İnsani olarak düşünüldüğünde savaştan kaçan bir milletin, çoluk-çocuğun ortada bırakılmasına kimse razı olmaz. Tabi olayların öncesine de bakmak lazım. Türkiye’nin Suriye’nin iç meselesine bu kadar müdahil olmasına gerek var mıydı? Savaşın önlenmesi yönünde çaba göstermek varken bir kesimin tarafı olmanın anlamı neydi?
Türkiye’nin mevcut siyasi iktidarı, bugün Suriye’deki kalıcı barışın Beşar Esad’sız gerçekleşebileceğine inanıyor ancak dünyanın birçok ülkesinden Suriye’ye akın eden Esad yanlılarının savaş verdiğini de biliyor. Ankara ziyaretimizde Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Dış Politika Araştırma Direktörü Ufuk Ulutaş da Esad’lı bir çözümün gerçekleşmeyeceğini söyledi.
Tüm bu gerçekler ışığında Suriyelilerin yaşadığı bölgelerde sosyal ve ekonomik sorunlar da boy gösteriyor. Aç duran, açıkta yaşayan Suriyelilerin kadınları, çocukları ve kundaktaki bebekleri yollara düşmüş… Her trafik ışıklarında beşerli onarlı gruplar halinde dilencilik yapıyor. Küçük çocuklar otomobillerin camlarını silme telaşında… Sıcaklarda soğuk su satan, kağıt mendil, peçeteyle para kazanmaya çalışanlar da cabası… Restoranlarda, lokantalarda, fırınlarda, kasaplarda, berberlerde… Kısacası yaşamın her alanında Suriyeli işgücüne rastlamak mümkün… Adana’nın sokaklarında, caddelerinde adım başı Suriyeli var… İşsizlik şampiyonu Adana’da iş bulamayan vatandaş bir de Suriyeliler’in ucuz işgücüne karşı mücadele vermek zorunda kalıyor.
Açıkçası Suriyelilere kızmak, öfkelenmek, lanet okumak aklımın ucundan bile geçmiyor. Çünkü bu durumu yaratanlar onlar değil… Fuhuşa sürüklenen, ikinci hatta üçüncü eş olmaya zorlanan Suriyeli kadınların hiç ama hiç günahı yok… Sokaklarda bitap düşen çocuklar masumiyetini koruyor.
Savaşın çocukları vatanlarından kaçarken arkalarına bile bakmamış. Bölünmüşlükler, parçalanmışlıkların üzerine bir de ekmek bulma çabası eklenmiş.
****
Evet, onların bir suçu yok ama bu durumu yaratanların kendilerini sorgulamaları gerekiyor.
Bence bu bayram vicdanlarıyla baş başa kalmaları için güzel bir fırsat!
Her kesin, her kesimin bayramı kutlu olsun…
SATIR ARASI
M.ÖMER ÜNEY
omeruney01@gmail.com