RÖPORTAJ : SABİT ÖZKESER – ÇUKUROVA PRESS GAZETESİ
Çukurova Sanayi ve İş Dünyası Federasyonu (ÇUKUROVA SİFED) ve Adana Sanayici ve İşadamları Derneği (ADSİAD) Başkanı Süleyman Sönmez, ülkenin istikrarı açısından hükümetin bir an önce kurulması gerektiğini vurguladı.
“Olumsuzluk Adana’yı vurdu”
7 Haziran seçimlerinin ardından yaklaşık 50 gün geçmesine karşın hükümetinin kurulmaması ve son dönemlerde yaşanan terör olaylarının iş dünyasına yarattığı olumsuz etkilerle ilgili Sönmez Çukurova Press’in özel sorularını yanıtladı. 4 yıl önce başlayan Suriye’deki sıkıntılardan en çok etkilenen illerden birinin Adana ve bölgesi olduğunu belirtti.
“Makas gittikçe açılıyor”
İşsizlikte Türkiye Şampiyonu Adana’nın Suriyeliler’in kente gelmesiyle birlikte daha da sorunun büyüdüğüne dikkat çeken ÇUKUROVA SİFED ve ADSİAD Başkanı Süleyman Sönmez, “Adana ihracatta, üretimde ve yarattığı katma değerde büyük düşüş yaşamıştır. İşsizlikte makas da gittikçe açılıyor” dedi. Ekonomi ve ülkenin geleceği açısından açılan makasın rayına oturması gerektiğini anlatan Sönmez’e sorduğumuz sorular ve aldığımız yanıtlar şöyle:
-7 Haziran seçimlerinden sonra şu ana kadar hükümet kurulmadı. İş dünyası olarak bunu nasıl değerlendiriyorsunuz ?
Seçimden çıkan sonuç ülkemizin bir koalisyon gerçeği doğurdu. Biz bütün açıklamalarımızda ve çağrılarımızda; ekonomi ve ülkemizin geleceği açısından açılmış makasın da bir rayına oturması ve toplumun birbirine kaynaşması ve yanaşması açısından mutlak surette hızlı bir şekilde bir koalisyon oluşturulmasının temenni ettiğimizi ve talebimizi devamlı dile getirdik ve getirmeye de devam edeceğiz.
Bugün sadece ekonomiyle ilgili değil, hemen içimizde artık sıcak olayların yaşandığı günler geçiriyoruz. Buradan da başsağlığı diliyorum; hem ölenlerin yakınlarına hem ülkemize. Suruç olsun ve polislerimiz olsun, askerlerimiz olsun bu bizim çok büyük bir acı. Ülke olarak çok büyük bir acı. Böyle bir noktaya gelmişken siyasi otoriterlerin hızlı bir şekilde bunu sonuçlandırmaları lazım. Tarih vererek, 10 gün ve 20 gün sonra diyerek ülkeyi belirsizliğe sürüklenmemesi gerekir. Çok hızlı bir şekilde ülke insanının istemiş olduğu koalisyon hükümetinin kurmalarında yarar vardır.
-Peki siz koalisyon hükümetinin kurulacağına inanıyor musunuz ?
Tabii burada umut ediyoruz. İnanmak başka bir şey umut ediyoruz, Fakat son açıklamalara baktığımızda bizi de çok mutlu eden açıklamalara da ne yazık ki karşılaşmıyoruz.
-Koalisyon hükümetinin kurulması açısında zaman giderek azalıyor. Olası erken seçim sizi nasıl etkiler?
Öncelikle şunu söyleyeyim; son zamanlarda hem iş işsizlikte hem yatırımda hem sanayide hem ihracatta ciddi düşüşler var. İş dünyası olarak bu kaygılarımızı dile getiriyoruz. Artı en ufak bir şekilde döviz hareketleri çok ciddi oluşmaya başladı, borsalarda çıkışlar yaşanmaya başladı, ciddi düşüşler oluyor. Yani bütün bunlar gösteriyor ki; böyle bir şeyin bizim ülke için şu anda çok da doğru bir davranış olacağını düşünmüyorum. Bu bizi olumsuz yönde etkileyeceğini düşünüyorum.
-Diyelim ki; koalisyon hükümeti kurulmadı ve seçim hükümeti devam etmesinin yanı sıra olası seçimde sonuç olarak aynı tablo çıkarsa iş dünyasını daha nasıl etkiler ?
Yeni bir kaos her zaman iş dünyasını çok olumsuz etkiler. Bir defa yatırımcıyı kaçırır, üreticiyi zor duruma sokar, ithal ürünle imalat yapanlar için ciddi bir risk oluşturur. Kısacası ekonomi dünyası açısından havanın bulanması demek, sarsılması demektir. Yapılan bir sürü kamuoyu yoklamasında ülke insanının yani cumhurun bu ülkede istikrarı koalisyonla getirmesini gösteriyor. Bunun da ana sebebi de bana göre; toplum son zamanlarda biraz gerildi biraz ayrıştı. Toplum tekrar misak-ı milli sınırları içerisinde ortak yaşamayı, birlikte yaşamayı, birlikte sorunlarını çözmeyi öngörüyor. Bunun için de bir koalisyon gerektiğini söylüyor. Şimdi ikinci bir seçimde aynı resim, aynı fotoğrafla karşılaşacağız gibi. Tüm kamuoyu yoklamaları bunu gösteriyor. Tekrarını yaşayacağımız bir seçimin olmasını şahsen ekonomi dünyası istemiyor biz de başta olmak üzere. Ama tekrar bu günleri yaşarsak o ekonominin de bu kaoslar içerisinde en büyük zararı görecek ayaklardan biri olduğunu söyleyebiliriz.
-Siz iş dünyası olarak koalisyon hükümetinin hangi partiyle kurulması konusunda düşünceleriniz var mı ?
Böyle bir şey yok. Önemli olan kurulacak koalisyonun ülkenin geleceği açısından doğru kararlar alabilecek, ülkenin bütün menfaatlerini bütün demokratik yapısını, bütün ülkeyi oluşturan tüm katmanlarıyla hangi milletten, hangi düşünceden, hangi dil ve ırktan olursa olsun hepsinin ortak paydası olan bu ülkeyi iyi bir yere götürecek bir koalisyonun kurulmasıdır. Önemli olan budur.
-Yanı başımızda Suriye’deki savaşın da etkisiyle özellikle daha yakın bir bölgede olan Adana’da da son günler sıkıntılar yaşanıyor. Bu krizden size göre ekonomi olarak Adana bu sıkıntıdan ne kadar etkilendi?
Bu sıkıntılar Adana ve bölge açısından Suriye meselesi başladığından bu yana sürmektedir. Ama Suriye ile birlikte 4 yıldır en çok etkilenen illerden bir tanesi de Adana’dır. Bunu rakamlarda da görüyoruz. Hem ihracatımızda düşüş oldu hem üretimimizde düşüş oldu hem de yarattığımız katma değerde bir düşüş oldu. İhracatta düşüş olunca sadece burada kayıp olmuyor, bu en alt üreticiye kadar olumsuz etkileri olmuştur. Örneğin son bir iki yılda tarım sektöründeki sıkıntıların başlıca nedeni Suriye’dir. Bu yıl Rusya’da kaynaklanan bir sıkıntı tamamen narenciyeyi bitirdi. Narenciye üreticisi şu anda kan ağlıyor. Daha önce narenciye noktasında buna benzer farklı farklı ürünlerde olsun Suriye’den ötesine giden ciddi bir ihracat yaptı. Son iki yılda özellikle çok ortaya çıktı ki, ciddi bir kayıp. Bu da doğal olarak kent ve bölge ekonomisini çok derinden yaralıyor. Rakamsal boyutuyla artıları da koyduğumuz zaman bana göre normal yarattığımız gayri safi hasılanın yüzde 40’lar civarında bir düşüş, kayıp olduğunu görüyoruz. Bunu onun üzerinde katman değerleri de düşündüğümüzde daha fazla da diyebiliriz.
-Adana işsizlik sıralamasında ilk sıralarda yer alıyor. Ülkemize gelen Suriyeliler’den bir bölümü de Adana’da. Böyle olunca Adana bu alanda da çok etkilendiğini görüyoruz. Siz bunu nasıl değerlendiriyor sunuz ?
Biz bununla ilgili bir çalışma yaptık. Bu çalışmayı kamuoyu ile de paylaştık. Şu anda işte merdiven altı çalışanlar inanılmaz dereceye geldi. Bununla ilgili büyük sıkıntılar doğuyor. Tarım işçileri neredeyse artık tamamıyla çalışmaya gidecek kadar bir noktaya geldi. Aynı şekilde inşaat sektörü olsun başka sektörlerde olsun bu konuda bir işgücü var ama nerden geldiği belli olmayan aslında sosyo olarak da bir ciddi problem olmaya başladı. Hem ekonomik kayıp kendi işçimizi, kendi vatandaşımızı geliştirmeye ve onlara iş bulmaya çalışırken ortaya bölgemizde farklı farklı rakamlar geliyor ama azımsanmayacak bir şekilde işgücünü de şu anda barındırıyoruz. Bunları hem sosyal olarak hem ekonomik olarak hem de asayiş olarak ciddi sorunlar yaşıyoruz ve yaşamaya da devam ediyoruz. Bütün bunların getirmiş olduğu en ciddi kayıplardan bir tanesi de son 6 ayda ihracatta yüzde 4.5 Adana’da gerileme söz konusu.. Şu anda Adana zaten işsizlik Türkiye şampiyonu . Bununla birlikte bir makas açılıyor.