Günümüzde yaşam koşullarının güçleşmesi nedeniyle insanların daha fazla strese maruz kalmaları ile sigara alışkanlığının artması ve hatalı beslenme, koroner by-pass cerrahisi yapılma sıklığını 5-6 kat daha arttırdı. Acıbadem Adana Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Bülent Kısacıkoğlu, bu faktörlerin eskiden daha çok 50-60’lı yaşlarda yapılan koroner by-pass cerrahisi yaşının günümüzde 40-50 arasındaki yaş grubuna düşmesine neden olduğuna dikkat çekerek, “Günümüzde koroner by-pass cerrahileri artık korkulacak olan ameliyatlar arasında yer almasa da, önemli olan bu noktaya gelmemek. Dolayısıyla herkesin yaşam alışkanlıklarına dikkat etmesi ve hiç olmazsa 40 yaşından itibaren yılda bir kez kalp muayenesinden geçmesi çok önemli.” diyor.
Damar sertliğine yol açan etkenler
Damar sertliğine neden olan pek çok etken var. Bunların bir kısmı genetik geçiş gibi değiştiremeyeceğimiz faktörlerken bir kısmı da yaşam biçimimizde yapacağımız değişikliklerle kontrol edilebiliyor.
- Anne ve babasında koroner kalp hastalığı olan hastalarda genetik geçişle kalp damar hastalıklarının görülme riski normal popülasyona nazaran 2-3 kat artıyor.
- İlerleyen yaş da önemli bir faktör. 40 yaşından sonra damar sertliği daha fazla görülüyor.
- Menopoz da kalp damar hastalıklarının ortaya çıkışında etkili oluyor. Kadınları kalp damar sertliğinden koruyan östrojen hormonu menopozla birlikte azalınca risk artıyor.
- Sigara içmek riski artıran önemli bir neden.
- Diyabet, yüksek tansiyon, yüksek kan yağları değerlerine sahip olanlarda risk yükseliyor.
- Hatalı beslenme alışkanlıkları nedeniyle yükselen kolesterol değeri de bir risk faktörü.
- Hareketsiz bir yaşam sürmek obeziteye, dolayısıyla da kalp damar hastalıklarına zemin hazırlıyor.
By-pass ameliyatında yöntem
Koroner by-pass ameliyatlarının “açık kalp ameliyatı” denilen klasik tipinde hastanın kalbi bir pompaya bağladıktan sonra durdurularak hedef damarlara by-pass yapılıyor. Bu yöntem günümüzde ağır damar sorunu olan ya da sol kalbinde anevrizma denilen kasılma kusuru bulunan hastalarda halen uygulanmaya devam ediyor. Ancak son yıllarda sağladığı avantajlar nedeniyle “kalbi durdurmadan”, bir başka deyişle ”çalışan kalpte” yapılan ve yine “robotik cerrahi” yardımıyla gerçekleştirilen yöntemler tercih ediliyor.
Çalışan kalpte ve robotik cerrahi yardımıyla by-pass’ın faydaları
- Klasik ameliyatla normal şartlarda 1.5 ayda işine dönebilen hastalar bu yöntemlerde göğüs kafesi açılmadığı için 15-20 günde işbaşı yapabiliyor.
- Büyük bir kesiye ihtiyaç duyulmaması enfeksiyon riskini oldukça düşürüyor.
Kalp hastalıklarından korunmak için neler yapmalı?
Çağımızın en önemli hastalıklarının başında gelen koroner kalp-damar hastalıklarında koruyucu sağlık hizmeti büyük fayda sağlıyor. Bu nedenle herkesin, hiçbir yakınması olmasa bile, 40 yaşından itibaren yılda bir kez kalp muayenesi olması yaşamsal öneme sahip. İlerleyen yaş ve genetik yatkınlık gibi kontrol edilemeyen faktörler için yapabilecek fazla bir şey olmasa da yaşam alışkanlıklarında yapılacak değişiklerle risk büyük oranda önleyebiliyor. Örneğin sigara içme alışkanlığından kurtulmak, spor yapmak, yeterli ve dengeli beslenmek, daha hareketli bir yaşamı tercih etmek riski yüzde 80 gibi büyük bir oranda engelleyebiliyor.