Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımına göre sağlıklı olmak; fiziksel, zihinsel ve sosyal iyilik hali anlamına geliyor. Modern çağın en önemli problemleri arasında yer alan hareketsiz yaşam tarzı ve yanlış beslenme alışkanlıkları ise aşırı kiloyu beraberinde getiriyor. Aşırı kilonun da birçok ciddi sağlık sorununa yol açtığı biliniyor.
Biyomekanik olarak insan vücudunda meydana gelen 1 kg’lık artış, dizlere 5 kg’lık yük artışı olarak yansıyor. Bu nedenle kilo ile eklem hastalıkları arasında güçlü bir bağlantı bulunuyor. “Artroz” adı verilen ve halk arasında kireçlenme veya eklem aşınması olarak bilinen hastalığın da kilo ile doğrudan ilişkili olduğunu söyleyen Medline Adana Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Ümit Tuhanioğlu, “İlerleyen yaşla birlikte görülme sıklığı artan bu hastalık kadınları erkeklerden daha çok etkiler. Kilonun eklemler üzerindeki olumsuz etkisi ise en çok diz eklemlerinde kendini hissettirir. Aşırı yük önce eklem kıkırdaklarını harap eder. Kıkırdakların tahrip olmasıyla eklemi oluşturan kemikler de olumsuz etkilenir ve ağrılı deformasyonlar ortaya çıkar” diyor.
Tedbir önceden alınmalı
Artroz tedavisinde var olan kıkırdak hasarını onaracak herhangi bir ilacın olmadığını ifade eden Doç. Dr. Tuhanioğlu, “Bu amaca yönelik olarak çeşitli merkezlerde kullanılan PRP ve kök hücre gibi uygulamaları destekleyen bilimsel çalışmaların sayısı kısıtlıdır. Kıkırdak yıkımını önleyen ya da kıkırdak yapımını sağlayan oral ilaçlardan zaman zaman iyi sonuçlar alınsa da bu konuda da maalesef yeterli bilimsel veri yoktur. Bu nedenle hasar oluşmadan alınacak hayat tarzına yönelik önlemler büyük önem taşır. Hastalara ağrı kesici ve kıkırdak koruyucu ilaçlarla beraber kilo verme, düzenli spor/egzersiz önerilir. Fizik tedavi, özellikle 2. ve 3. evre hastalarda faydalı olabilir. Merdiven çıkmak ve engebeli yolda yürümek gibi aktivitelerden ise mümkün olduğunca kaçınmak, dizi 90 dereceden fazla bükecek hareketlerden uzak durmak önemlidir” diyerek hastaların eğer kullanıyorlarsa sigara tüketimine son vermelerinde yarar olduğunu da sözlerine ekliyor.
Cerrahi tedaviler ön planda
İlaç, kilo verme, egzersiz, fizik tedavi gibi uygulamalardan fayda göremeyen hastalarda hastalığın evresi ve kişisel özellikler (yaş, kilo, aktivite düzeyi vb.) göz önüne alınarak artroskopik cerrahi (kapalı ameliyat), kıkırdak uyarma uygulamaları, kemikteki deformitelerin düzeltilmesi ile ekleme binen yük miktarının azaltılması (osteotomiler) ve protez gibi uygulamaların gündeme gelebileceğini anlatan Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Ümit Tuhanioğlu, “Bu noktada kilo verme, yaşam tarzını yeniden düzenleme, kas güçlendirici egzersiz ve rehabilitasyon uygulamalarının hastalığın gidişatını etkileyen önemli faktörler olduğu akıldan çıkartılmamalıdır” diyor.